7, 25
Bulle d’Innocent IV autorisant le Chaptire Saint-André à aliéner une partie de ses biens, afin de payer ses dettes: Electronic Edition
Creation of machine readable version: Ryan Kotowski
Conversion to TEI-conformant markup and verb tagging: Ryan Kotowski
Source: Ducaunnès-Duval, Ariste. Bulle d’Innocent IV autorisant le Chaptire Saint-André à aliéner une partie de ses biens, afin de payer ses dettes. Archives historiques du département de la Gironde 23 (1883): 7-11.
-
Publication consists of one text.
-
No particular editorial problems.
Explanation of editorial principles
- Verbs are in red, auxiliaries and causatives in orange. Passing the cursor over a verb will open a pop-up annotation that provides that form’s analysis (for an explanation of all abbreviations, see here.)
- Emendations and modifications have been indicated with an underline.
- Gaps of various kinds are indicated by [...].
- Passages that are not in Gascon are indicated in blue.
- Passages whose readings are uncertain are italicized. Strike-throughs in the ms. are presented as such here, and scribal additions (in the margins, for example) are given as italicized text in brackets.
- Numbers in the left margin indicate page and line numbers in the original publication.
BulleInnocD.1 (close), 1547 words
Bordeaux (north) 1252
Redactor = Arnaud Grimaud;
MS. Bordeaux,
A.D. Gironde,
G, clergé séculier: chapitre Saint-André,
1260
7, 26 Conoguda causa siaesser; PRS.SBJV-3SG a totz aquetz qui cesta present carta beyranveder; PRS.IND-3PL
et
7, 27
audiranaudir; FUT-3PL que
cum li hommes de Cadaujac et de Bernuja et de Serporas et
7, 28 de
Biars fossenesser; PST.SBJV-3PL hommes questaus au capitre Sant-Andrieu de Bourdeu a
7, 29
farfer; INF-0 questa a la
boluntat deu medis capitre, et l’auantdeitdizer; PST.PTCP-M.SG capitre fosesser-; PST.SBJV-3SG
7, 30
obligatobligar; PST.PTCP-M.SG de grans deubtes et de greus ab grans usures per los negocis
de
8, 1 ladeytadizer; PST.PTCP-F.SG gleysa, de liurarliurar; INF-0 a Bonifaci et a sos compagnons
mercaders de
8, 2 Gena et a Jaques Gibert et a sos compagnons
mercaders de Florença, li
8, 3 auantdeitsdizer; PST.PTCP-M.PL homes derendar; PRET-3PL a l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG
capitre quatre cens marcs
8, 4 d’esterlins neus a lors deutes pagarpagar; INF-0, deus
quaus quatre cens marcs l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG
8, 5 capitre reconegoreconeisser; PRET-3SG que eraesser; IMPF-3SG ben estatesser-; PST.PTCP-M.SG
pagatpagar; PST.PTCP-M.SG
deu tot en bons deneys comptatscontar; PST.PTCP-M.PL
8, 6 et renoncierenrenonciar; PRET-3PL ne a la exception de no comptatcontar; PST.PTCP-M.SG et no
pagatpagar; PST.PTCP-M.SG auer et de
8, 7 menor pretz et d’engan, et reconogorenreconeisser; PRET-3PL lo auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre
qu’eus
8, 8 auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL quatre cens marcs anaver-; PRS.IND-3PL
mesmeter; PST.PTCP-M.SG au
profeyt de l’auantdeytadizer; PST.PTCP-F.SG gleysa,
8, 9 so esesser; PRS.IND-3SG assabersaber; INF-0 qu’etz auenaver-; IMPF-3PL
pagatpagar; PST.PTCP-M.SG
aus auantdeytzdizer; PST.PTCP-M.PL mercaders de Gena
8, 10 et de Florença, a cui los deuendever; IMPF-3PL,
ausquaus mercaders l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre eraesser-; IMPF-3SG
8, 11
tingudtenir; PST.PTCP-M.SG, aus uns sotz pena de cinq cens marcs et aus autres sotz pena de
8, 12 mille marcs d’esterlings, farfer; INF-0 certanas pagas en certen temps,
termes
8, 13 desquaus eraesser; IMPF-3SG l’un terme a benirvenir; INF-0 dins dos mes deu jorn en quau
cesta
8, 14 carta foesser-; PRET-3SG
feytafer; PST.PTCP-F.SG ;
et derendar; PRET-3PL et
quitterenquitar; PRET-3PL li auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes a l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG
8, 15 capitre tot dreyt et tota senoria que etz agossanaver; PST.SBJV-3PL et aueraver; INF-0
degossandever; PST.SBJV-3PL en mille
8, 16 sadons de terra qui sonesser; PRS.IND-3PL en la palu de
Cadaujac, losquaus li medis homes
8, 17
tenentenir; PRS.IND-3PL de
l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre a quart per deima et per agreyra, lasquaus
8, 18 mille sadons de terra son entre l’estey de Cadaujac, d’una part, et
l’estey
8, 19 de Bernuja, d’autre part, et aquestas mille sadons de
terra sonesser; PRS.IND-3PL deuert la
8, 20 mar; et per los auandeytsdizer; PST.PTCP-M.PL quatre cens
marcs datsdar; PST.PTCP-M.PL et per lo dreyt qu’etz
8, 21
auenaver; IMPF-3PL en las
auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL mille sadons de terra, tot datdar; PST.PTCP-M.SG et quittatquitar; PST.PTCP-M.PL aissi
cum
8, 22 dessus esesser-; PRS.IND-3SG
deytdizer; PST.PTCP-M.SG,
l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre taxataxar; PRS.IND-3SG las questas que fadefer; IMPF-3SG a sa boluntat,
8, 23 a cad’an sobre
los auandeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes, a mille sos bordales a cad’an.
8, 24 Laquau
questa taxadataxar; PST.PTCP-F.SG, l’auandeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre no puscapoder; PRS.SBJV-3SG
creissercreysser; INF-0,
ne li
8, 25 auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes no la puscanpoder; PRS.SBJV-3PL
amermaramermar; INF-0;
laquau questa taxadataxar; PST.PTCP-F.SG deus
8, 26
deytsdizer; PST.PTCP-M.PL
mille sos, auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes deuendever; PRS.IND-3PL
rendrerender; INF-0 et pagarpagar; INF-0 a
l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG
8, 27 capitre, o a lur commandamen, o a lur bayle qui per etz seyaseder; PRS.SBJV-3SG a
Cadaujac,
8, 28 de la Totsans entro a la octaue de la Sent-Martin
premey benenvenir; PRS.PTCP-F.SG, totz
8, 29 tems en la parropia de Cadaujac; et li
auandeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes deuendever; PRS.IND-3PL la
8, 30
entretaillarentretalhar; INF-0 et treyre treger; INF-0 et rendrerender; INF-0 a l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre, o a lur man, a cad’an,
8, 31 ayssi cum dessus esesser-; PRS.IND-3SG
deytdizer; PST.PTCP-M.SG;
pero en tal maneyra que seys deus auantdeytzdizer; PST.PTCP-M.PL
8, 32 prud’homes deuendever; PRS.IND-3PL
benirvenir; INF-0 a
l’auandeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre, a cad’an, et deuendever; PRS.IND-3PL
jurarjurar; INF-0 per
8, 33 dauan lo medis capitre que lous auandeytzdizer; PST.PTCP-M.PL deners taillerantalhar; FUT-3PL
leyaumen, a
8, 34 bona fe, pero lurs autres dreyts et lurs autres
fors et lurs autres costumas,
8, 35 qu’en dean, capitre et calonges
de Sent-Andriu anaver; PRS.IND-3PL, o aueraver; INF-0
deuendever; PRS.IND-3PL,
sobre
9, 1 los auandeytzdizer; PST.PTCP-M.PL homes, estanestar; PRS.IND-3PL et remanenremaner; PRS.IND-3PL en lor ancianna fermetat. Pero
9, 2
acceptadacceptar; PST.PTCP-M.SG l’auandeytadizer; PST.PTCP-F.SG questa qui esesser-; PRS.IND-3SG
comtadacontar; PST.PTCP-F.SG et laxadaleissar; PST.PTCP-F.SG aus auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL
9, 3 mille sos, a cad’an, esesser; PRS.IND-3SG assabersaber; INF-0 que l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre aaver-; PRS.IND-3SG
datdar; PST.PTCP-M.SG et
liuratliurar; PST.PTCP-M.SG en
9, 4 feu, feaumen, aus fors et a las costumas
Bordales, aus auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes
9, 5 et a lur orden, tant cum esteranestar; FUT-3PL a
Cadaujac et aus autres locs dessus
9, 6
mentagutsmentaver; PST.PTCP-M.PL, et saranesser; FUT-3PL estadian de lurs cors et de lurs molhers et de lurs
9, 7 maynadas et de lurs enfans, tot lo remanen de l’auantdeytadizer; PST.PTCP-F.SG
palu de
9, 8 Cadaujac, tot so que l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre y aaver; PRS.IND-3SG et aueraver; INF-0 y deudever; PRS.IND-3SG per sin medis,
9, 9 ne degun autre home y aaver; PRS.IND-3SG, o aueraver; INF-0
deudever; PRS.IND-3SG per
nom, per linatge, ne per
9, 10 heretage, ne per mestaralia, et to so
que Pey Bediat, ne Bediat son frayre, et
9, 11 n’Arnaud Amaneu y aaver; PRS.IND-3SG per
son filh, exceptadasexceptar; PST.PTCP-F.PL las auandeytasdizer; PST.PTCP-F.PL mille sadons,
9, 12 et exceptatexceptar; PST.PTCP-M.SG los deuers de Arnaud de Sarporas, et l’artiga de Noailhan,
9, 13 et exceptatexceptar; PST.PTCP-M.SG lo bordilar que l’auandeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre y a,
estanestar; PRS.PTCP-M.PL en loc o adonc
9, 14
eraesser; IMPF-3SG oun mudatmudar; PST.PTCP-M.SG
outra la mar deuer Cadaujac, pres lo fossat de l’Artiga
9, 15 deu
Taillarin. So esesser; PRS.IND-3SG assabersaber; INF-0 qu’ets anaver-; PRS.IND-3PL
datdar; PST.PTCP-M.SG cada
sadon per dotze deners
9, 16 de cens rendutzrender; PST.PTCP-M.PL, an per an, a l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG
capitre, o a lur man, a
9, 17 Bordeu, a la octaua de la Sent-Andriu
et la deima. Et esesser; PRS.IND-3SG assabersaber; INF-0 que la
9, 18 sadon deudever; PRS.IND-3SG
esseresser; INF-0 a la marca de
lonc et d’ample qu’eu medis capitre derandar; FUT-3PL
9, 19 les auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL mille sadons et tota aquesta terra qui
arriueranarribar; FUT-3PL aus
9, 20 auandeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes, per ayssi cum la
diuision esesser; PRS.IND-3SG entre los feus eus locs de
9, 21 Cadaujac et de las
auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL billas dessus nomnadasnomenar; PST.PTCP-F.PL, exceptadasexceptar; PST.PTCP-F.PL las
9, 22
auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL mille sadons deuendever; PRS.IND-3PL
dardar; INF-0 bint sos
d’exporle. Pero se s’endeueneendevenir; IMPF-3SG
9, 23 que nul home eus auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL locs no tenguostenir; PST.SBJV-3SG
l’estatjean, per ayssi cum
9, 24 dessus esesser-; PRS.IND-3SG
deytdizer; PST.PTCP-M.SG,
e s’ mudauamudar; IMPF-3SG
aillors en autre loc ne en autre senoria, per
9, 25 bordesia o per
autre maneyra, totas las auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL terras et totas las
9, 26 autras
terras et totas las meysons qu’ets aurenaver; COND-3PL et tindrentenir; COND-3PL de Sent-Andriu,
9, 27
en quauque loc qu’ets fossenesser; PST.SBJV-3PL, en quauque maneyra que ac tengossentenir; PST.SBJV-3PL,
9, 28
fossenesser; PST.SBJV-3PL
au capitre Sent-Andriu, des que aquet o aquets qui se’n partirenpartir; COND-3PL,
9, 29 ne lurs hers, ne home, ne molher per ets no y puscanpoder; PRS.SBJV-3PL arres demandardemanar; INF-0,
9, 30 ne coreilharcorelhar; INF-0 et contrastarcontrastar; INF-0. Et foesser-; PRET-3SG
parlatparlar; PST.PTCP-M.SG et ordenatordenar; PST.PTCP-M.SG et establitestablir; PST.PTCP-M.SG, ab boluntat
9, 31 et ab autrey de l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre et ab boluntat et
ab autrey deus
9, 32 auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL homes, que si s’endeueneendevenir; IMPF-3SG que las causas d’aucun home de las
9, 33 auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL biles escadossenescader; PST.SBJV-3PL en aucun tems a l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre, per
9, 34 arradon de malafeyta o per defaillemen de home o de molher,
qui aueraver; INF-0
9, 35
degosdever; PST.SBJV-3SG
per heretatge o per aucuna autra maneyra, l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre potpoder; PRS.IND-3SG
10, 1 farfer; INF-0 de las auantdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL causas a sa boluntat,
saub que no las potpoder; PRS.IND-3SG
dardar; INF-0 a nul
10, 2 home, ne a nulla femna qu’en desdar; PST.SBJV-3SG questa a lor boluntat, saup
que sa part
10, 3
deudever; PRS.IND-3SG ne
farfer; INF-0 en la
questa generau dessus deytadizer; PST.PTCP-F.SG. Et esesser; PRS.IND-3SG assabersaber; INF-0 que li homes
10, 4 dessusdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL
deuendever; PRS.IND-3PL
plantarplantar; INF-0
bignas en la terra dessus deytadizer; PST.PTCP-F.SG, que tenentenir; PRS.IND-3PL de
10, 5 l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG
capitre, en l’auantdeytadizer; PST.PTCP-F.SG palu, ab l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG cens et ab
10, 6
l’auantdeytadizer; PST.PTCP-F.SG esporla de seis ans en laquaut qui poirapoder; FUT-3SG; ? a bon esgard de
seis
10, 7 prud’homes de Cadaujac, pero l’auandeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre ne
s’en deudever; PRS.IND-3SG
ne potpoder; PRS.IND-3SG
treire treger; INF-0
10, 8 la terra, ne contreinerconstrenher; INF-0 en aucune autra maneyra. Et esesser; PRS.IND-3SG assabersaber; INF-0 que
10, 9 l’auantdeytadizer; PST.PTCP-F.SG taxation et l’auandeytdizer; PST.PTCP-M.SG ordenamen et tots los
auantdeytsdizer; PST.PTCP-M.PL feyts
10, 10
forenesser-; PRET-3PL
feytsfer; PST.PTCP-M.PL,
establitsestablir; PST.PTCP-M.PL et ordenatsordenar; PST.PTCP-M.PL, ab boluntat et ab autrey et ab
autoritat
10, 11 de l’ondrable payre en Ramon, per la gracia de Diu,
ebesque de Bazats,
10, 12 loquau ebesque ec aaver-; PRS.IND-3SG
establitestablir; PST.PTCP-M.SG et ac ordonetordonar; PRET-3SG, quant en li eraesser; IMPF-3SG
bistveder; PST.PTCP-M.SG
et entendutentener; PST.PTCP-M.SG
10, 13 lo profeyt de l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre, et per esquiuaresquivar; INF-0
lo grant domnatge de la
10, 14 medissa gleysa de Sent-Andriu, per la
autoritat et lo commandamen de
10, 15 Nostre Seignor l’apost, loquau
lo medis ebesque aueaver-; IMPF-3SG sobre feytfer; PST.PTCP-M.SG de
10, 16 l’auantdeytadizer; PST.PTCP-F.SG gleysa
Sent-Andriu; la tenor de laquau autoritat esesser-; PRS.IND-3SG
10, 17
contingudacontenir; PST.PTCP-F.SG en aquesta carta :
10, 18
10, 19 Vasatensi, salutem et
apostolicam benedicionem.
10, 20
10, 21 debitorum quod, nisi celeriter succurretur,
eidem vorago usurarum
10, 22 facultates absorbebit ipsius, nos
attendentes quod debitorum onera, ex mora
10, 23 de more
crescentia, quanto diutius perferuntur, tanto durius gravant
10, 24 debitorem, ac volentes super hoc paterna sollicitudine providere,
10, 25 fraternitati tue, per apostolica scripta, mandamus quatenus
universos et singulos
10, 26 ejusdem Capituli redditus et
proventus, per te vel per alios canonicos
10, 27 Burdegalensis
ecclesie, fideliter colligens, ea omnia integre sine aliqua
10, 28
diminutione in solutionem debitorum hujusmodi convertas, dimissis
10, 29 duntaxat necessariis expensis canonicis et aliis deputatis
vel deputandis,
10, 30 ad necessaria servitia ipsius ecclesie et
etiam pro ejus oneribus necessaria
10, 31 faciendis, et ut citius
a debilis eisdem Capitulum liberetur, presentium
10, 32
auctoritate precipimus ut omnes terras, domos et possessiones alias,
quas
10, 33 expedire videris, de novo infeodate nec non infeodata
de majori censu ad
10, 34 minorem reducere, et ipsas pro aliis
commutare, partemque reddituum
11, 1 seu proventuum
eorundem usque ad certum tempus pro aliqua summa
11, 2 pecunie
prout expeditioni hujusmodi negotii videris expedire, ac debitores
11, 3 ejusdem Capituli ad satisfaciendum ei compellere per te vel
canonicos
11, 4 ejusdem ecclesie libere valeas, vocato ad hoc, si
necesse fuerit, auxilio
11, 5 brachii secularis, ila quod, de
predictis redditibus et proventibus ac aliis
11, 6 bonis ipsius
Capituli, juxta summam debiti creditoribus ejusdem Capituli,
11, 7
prout justum fuerit, satisfiat, nonobstante si aliquibus de partibus
illis ad
11, 8 executionem suspendi vel interdici non possint a
sede apostolica sit
11, 9 indultum, contradictores per censuram
ecclesiasticam, appellatione
11, 10 postposita,
compescendo.
11, 11
11, 12 octavo.
11, 13 Et per major fermetat de las causas dessusdeytasdizer; PST.PTCP-F.PL, en
testimoni de
11, 14 perpetuau bertat, anaver-; PRS.IND-3PL
pausatpausar; PST.PTCP-M.SG lur saget en aquesta present carta de
11, 15 cartolari
: l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG Ramon, per la gracia de Diu, ebesque de Bazatz, et
11, 16 l’auantdeytdizer; PST.PTCP-M.SG capitre Sent-Andriu.
11, 17
11, 18 ducentesimo quinquagesimo secundo,
11, 19 G, archibesque de
Bordeu et Amanieu Colomb, major.
11, 20
11, 21 Sent-Seurin;
Pelegrin de La Rosserra, calonge de Sent-Seurin; Mestre
11, 22 Guilhem
de Proensa, Arnaud Esquiuan, n’Arramon de Camparrian,
11, 23 Bernard
de Becgla, Bidau d’Arrobert, caperan de Biscarrossa, Arnaud
11, 24
Toscanan de Buch, Garcias de Moran, prestre, Fortis Goyta, prestre,
11, 25 Guilhem Arricard, prestre; Bernard de Sartran, prestre; Ramon
de Puch,
11, 26 prestre; Pey de Lamotha, Arnaud Martin et Arnaud
Grimaud qui la carta
11, 27
escriuoescriver; PRET-3SG.
11, 28
11, 29 ducentesimo sexagesimo, sede Burdegale
vacante, Helias Andreas. Facta
11, 30 est collatio ita.